VAR BU İŞTE BİR BİT YENİĞİ

Yazar: Bilge Bilgehan

Editör: Berra Duru Delibaş

Bitlenme; çoğu kişinin çocukluğunda yaşadığı, bazen trajik bir o kadar da mizahi olabilen bir durumdur. Hayatında hiç bitlenmeyeniniz oldu mu ya da bitlenen birini görmeyen? Hele de bir eğitimciyseniz bu canlılara yakından aşina olur her yıl sınıfınızda bir iki bit vakasına rastlarsınız. Bit deyince birden kaşıntı tuttu beni. Ya sizi?

En son, oğlum bitlendiğinde neredeyse bazı eşyaları ateşe veriyordum ki mantığımla hareket etmek için kendime birkaç seans telkin vermek zorunda kalmıştım. “Bir şey olmayacak. Bir şey olmayacak. Bir şey olmayacak!” Bir şey oldu elbette oğlumun saçlarını kestirmek için o akşam alelacele siBİTli siBİTli BİTbere gittik. “Fakir değildik, nasıl olmuştu da BİTlenmişti?”

“Bit (çoğul: bitler) yaklaşık olarak Phthiraptera takımından, 5.000 türü bulunan kanatsız böceklerdir. Bitler; tek delikliler, pangolinler, yarasalar ve memeli deniz hayvanları dışındaki her tür kuşlar ve memelilerde yaşayabilen sıcakkanlı zorunlu parazitlerdir.” (wikipedia,2024)

Bitler, insan vücudunda 30 gün insan vücudu dışında 48 saat canlı kalabilir.  Bit yumurtaları yani sirkeleri kumaşlarda yaklaşık 10-15 gün canlı kalabilir. Araştırmalarda lavanta kokusu, sirke, limon yağı, nane yağı ve sarımsak gibi keskin kokulara bitlerin gelmediği fark edilmiştir.”

Çocuk Edebiyatında PEF İmzası

Evrensel bir sorun olan bitlenmeye fantastik bakış açısı getiren eserin yazarı Pierre Elie Ferrier, (1939-Fransa) çocuk ve gençlik edebiyatı yazarıdır. İlk eseri “Ben ve Büyükannem-1978” olurken “Motordu Prensi-1980” karakterini üretti. Bir milyondan fazla satarak büyük başarıya imza attı. Türkçeye ilk çevrilen eseri, incelemesini yapacağımız “Bitlerimi Geri Verin-1984” oldu. Birçok eserinde adının baş harflerinden oluşan “PEF” takma adını kullandı. Hem yazarak hem çizerek yüz elliden fazla esere hayat verdi. Kitaplarının bazılarını, eşi ressam Genevieve Ferrier renklendirdi. Yazar, iki kalemi olduğunu biriyle yazdığını diğeriyle çizdiğini belirterek yeteneklerini mütevazı şekilde dile getirdi.

PEF, yaşadığı 2. Dünya Savaşı’nı hiç unutmadı ara ara kitaplarında savaşa dair anı ve gözlemlerini yazıya döktü. Savaş anıları ve siyasi görüşleri hakkında yaptığı açıklamalar, yazarın derin bir toplum gözlemi ve deneyime sahip olduğunu gösterir. Yazar, masada çalıştığı kadar çocuklarla vakit geçiren bir yazardır.

Ödüllerinden bazıları;Özel Cadılar Büyük Ödülü, Humour Loisirs-Jeunes Ödülü, Bari Şehri (İtalya) İllüstrasyon Ödülü

Çevirmen ve Editörün Rolü

Azade ASLAN’ın Fransızca aslından başarılı çevirisi sayesinde, eserin orijinal dilindeki mizah ve anlam, Türkçe’ye taşınmış. Çevirmenin rolü; sadece dil bilgisel düzenlemenin ötesinde, kitabın kültürel anlamını da doğru bir şekilde aktarabilmesinde yatar. Çevirmen Aslan’ın eserde bahsi geçen BİTbol turnuvasında takımın oyuncularının yarısını kırmızı yarısını sarıya boyaması okuyucuya verilen subliminal mesaj olarak değerlendirilebilir mi?

Özet

Ana karakter Anton, “Yeni Efendiler” sitesinde modern yaşam hayat tarzının kurbanı olan çocuklardan biridir. Anne ve baba yoğun çalışma koşullarında kendilerini kaybederken Anthon, evde yalnız yaşamaktadır. Gün boyu evde kendine uğraşlar bulmak zorundadır. Ne bir komşu ne bir akraba çocuğu, ona eşlik edecek kimsesi yoktur. Anthon,, sürekli bilmem kaç adet olan video oyunları oynamaktadır tâ ki bitlenip onlarla ilişki kurmaya başlayana dek.

“Bitlerimi Geri Verin” eseri 40 sayfa, Günışığı Kitaplığı tarafından yayın dünyasına kazandırıldı. +8 yaş. İlkokuldan itibaren rahatlıkla okunabilir. Her ebeveynin ve eğitimcinin empati amaçlı okuması önerilir.

Konu ve Temalar

Yazar, bitlenme gibi fiziksel bir sorunu işlerken, kendini ifade etme, toplumsal kabuller, ve empati gibi derin temaları işler. Bitlenmenin, toplumlarda sadece bir temizlik sorunu değil, aynı zamanda psikolojik ve toplumsal bir sorun olarak ele alındığını vurgular. Anton’un hikâyesi üzerinden çocukların kendi dünyalarında karşılaştıkları sorunlarla nasıl başa çıkabileceklerini, bu süreçte mizahın gücünü nasıl kullanabileceklerini gösterir. Çocukların içsel dünyalarını, yalnızlıklarını ve toplumsal kabulleri nasıl deneyimlediklerini anlatır. Kitap; yetişkinlerin çocukların yaşadığı sorunları daha iyi anlamalarına, onların dünyasına daha yakın olmalarına yardımcı olur.

Anlatım Tarzı ve Dil

PEF; akıcı, anlaşılır ve esprili bir dil kullanarak okurla güçlü bir bağ kurmayı hedefler. Dışavurumcu anlatımı, karakterlerin diyalogları okura o anları yaşıyor hissi verir, keyifli bir okuma deneyimi sağlar.

Kitabın Mesajı

PEF; fantastik dostluk hikâyesiyle çocuklara ve yetişkinlere hayatta karşılaştığınız sorunlara mizahla yaklaşmak bazen en iyi çözüm yoludur, der. Çocukların kendi düşüncelerini ifade etmeleri ve bu düşüncelerinin ciddiye alınması hem bireysel hem de toplumsal gelişim için elzemdir. Sürekli çalışmak zorunda olan çalışmazlarsa yaşam standartlarının bozulacağını düşünen ebeveynler üzerinden modern yaşam tarzına da derin bir eleştiri getirir.

Kısa ama herkesin kendinden fazlasıyla bir şeyler bulacağı eser yarım saatte okunabilir ve sizi anılarınıza götürür.

“Ben çocukken, saçlarımı gazyağı ile yağladılar.”

“Benim saçlarımı sıfıra vurdular.”

“Ben bir süre okuldan uzak kaldım.”

“Ben…”

Kaynakça:

https://tr.wikipedia.org//wiki/Bitler

Künye:

Yazar: Pierre Elie FERRİER

Çevirmen: Azade ASLAN

Editör: Müren BEYKAN

Yayınevi: Günışığı Kitaplığı